Yapay Zeka ve Doğal Kimya: Enveda Biosciences’ın İlaç Keşfinde Yeni Çağ

Yüzyıllar boyunca insanlar ağrıyı hafifletmek için söğüt ağacı kabuğunu çiğnediler. Ancak 1800’lerde Bayer kimya firması, bu ağacın aktif bileşenini izole ederek ve değiştirerek Aspirin olarak patentledi. Aspirin, doğal kaynaklardan elde edilen ilaçlara sadece bir örnektir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, modern farmasötik ürünlerin yaklaşık %40’ı atalarımızın kullandığı doğal ilaçlara dayanıyor.

Bilim insanları, doğanın sunduğu güçlü kimyasal bileşiklerin yalnızca küçük bir kısmını keşfettiklerini tahmin ediyor. Bu keşif süreci, molekülleri tanımlamanın, izole etmenin ve test etmenin karmaşıklığı nedeniyle laboratuvarda yeni bileşikler sentezlemekten daha fazla zaman alıyor.

2021’de halka açılan Recursion Pharmaceuticals’ın ilk çalışanlarından Viswa Colluru, yapay zeka ve diğer tekniklerin doğadan yeni ilaçlar keşfetme sürecini hızlandırabileceğine karar verdi. 2019’da Colluru, bitki kimyasını analiz ederek potansiyel ilaçları ortaya çıkarmak amacıyla Boulder, Colorado merkezli bir biyoteknoloji şirketi olan Enveda Biosciences’ı kurmak için Recursion’dan ayrıldı.

Colluru, TechCrunch’a yaptığı açıklamada Enveda’nın, farklı kültürlerin bitkileri ağrı ve hastalıkları tedavi etmek için nasıl kullandığına ilişkin dünyadaki tüm dijital bilgilere eriştiğini belirtti. “Dünyanın dört bir yanından coğrafi olarak ayrılmış kültürlerin, birbirleriyle hiç iletişim kurmamış olsalar bile benzer hastalıklar ve semptomlar için benzer bitkileri kullanma olasılıklarının çok daha yüksek olduğunu keşfettik” dedi. “Bu, binlerce yıllık deneyimsel insan bilgeliğidir.”

Bugün Enveda’nın veritabanında yaklaşık 12.000 hastalık ve semptomla bağlantılı 38.000 şifalı bitki bulunuyor. Enveda’nın yapay zekası, tedavi sağlama olasılığı en yüksek olan bitkileri belirledikten sonra ekip üyeleri bu bitkileri topluyor ve laboratuvarlarında test ediyor. Geleneksel yöntemlerin aksine, Enveda’nın transformatör modeli tüm numunenin “kimyasal dilini” çözebiliyor.

Enveda’nın bilimsel ilerlemesi yatırımcıların da dikkatini çekti. Şirket, aralarında Microsoft, The Nature Conservancy, Premji Invest ve Lingotto Investment Fund’ın da bulunduğu yeni yatırımcılardan 55 milyon dolarlık B2 Serisi yatırım topladığını duyurdu. Bu yeni finansman, şirketin toplam sermayesini 230 milyon dolara çıkarıyor. Colluru, yeni turun Enveda’nın sermaye tablosuna uzun vadeli stratejik ortaklar eklemesine olanak tanıdığını ve şirketin bu yılın sonlarında klinik denemelerin başlamasının ardından C Serisi yatırım turunu yükseltmeyi planladığını belirtti.

Microsoft ayrıca anlaşmanın bir parçası olarak bazı bulut kredileri de sağlıyor, ancak bu, nakit yatırımından ayrı tutuluyor. Bitki örneklemesi çok eski bir yaklaşım olsa da Enveda, bunu yapay zekanın yardımıyla yapan az sayıda şirketten biri. İngiltere merkezli Pangea Bio da nörolojik rahatsızlıkların tedavisine yönelik ilaçları keşfetmek için bitkiler üzerinde çalışıyor.

Colluru, “Herkes doğal dünyanın çok küçük bir kısmı olan esrar ve psikedeliklere odaklanmış durumda” dedi. “Doğal dünya, kimyasal çeşitlilik ve biyolojik etkiler açısından o kadar zengin ki, yalnızca 100 bitkiyi incelemek, onlarla ne yapacağımızı bilemediğimiz o kadar çok potansiyel ilaç elde etmek için yeterli oluyor.”