Vazgeçme Sanatı

Başarı hikayeleri ilham verici ve bireyleri motive edici olsa da sadece başarı hikayelerine odaklanmak doğru bir yol olmayabilir.

Yönetim literatüründe, aşırı derecede başarılı organizasyonlara ve insanlara odaklanmanın hatalı sonuçlar doğurduğunu anlatan “hayatta kalan yanlılığı” adı verilen bir kavram vardır.

Hayatta kalan yanlılığı, sadece başarılı örneklerin göz önünde olması ve dikkat çekmesini ifade ederken başarısız olmuş ya da yarım kalmış örneklerin göz ardı edilmesine yol açıyor. Bu durum, vazgeçmenin ne kadar değerli olduğu konusunda da bireylerin bir takım önyargılar geliştirmesine neden oluyor.

Bir düzeyde, başarılı olana odaklanmak anlaşılabilir; ancak başarı saplantısının olumsuz etkilerinin olduğu da göz ardı edilmemelidir.

Araştırmacılar Carsten Wrosch ve Gregory Miller’a göre, başarı için vazgeçmeden ısrar etmenin şart olduğu fikri, başarı saplantısının olduğu kültürlerde yer etmiştir. Bununla birlikte Wrosch, vazgeçmeye karşı ısrarın etkilerini araştırmak üzere çıktığı yolculukta, bunun her zaman iyi bir tavsiye olmayacağını da vurguluyor. İnatla bir hedef peşinde koşmak bazen geri tepebilir.

“Hedeften ayrılma” olarak adlandırılan bu kavramla, vazgeçmenin bazen daha sağlıklı bir alternatif olabileceği ortaya çıktı. Vazgeçmek değerlidir; çünkü bireyleri daha önce gözden kaçan diğer hedeflerin peşinden koşmak için serbest bırakır. Tüm enerjimizi, faydalarını yitirmiş hedeflere harcarsak, başka, daha anlamlı şeyler yapma fırsatlarını kaçırırız.

Ne zaman vazgeçmek gerekiyor?
Buradaki ikilem kişinin gerekli eforu ve çabayı sarf etmeden vazgeçmeye meyilli olmasından kaynaklanıyor. Wrosch ve Miller Psychological Science dergisinde şöyle yazıyor: “İnsanlar kendilerini bir hedefi gerçekleştirme olasılıklarının düşük olduğu durumlarda bulduklarında, en uyumlu tepki ondan ayrılmak olabilir.”

Bir hedefin mümkün olmadığını itiraf etmek büyük cesaret ister. Ancak bir hedefe ulaşmak için birden fazla ciddi girişimden sonra, üzerinde zaman harcanabilecek daha farklı, eşit derecede tatmin edici bir hedef olup olmadığı düşünmeye değer olabilir.

Bu, standartları düşürmek anlamına gelmez. Tam tersine: Kişinin zamanına ve enerjisine akıllıca yatırım yapacak kadar değer vermesi anlamına gelir. O yüzdendir ki pes etmemeyi prensip edinerek başarı merdivenlerini tırmanmış Richard Branson şu değerli tavsiyeyi paylaşıyor:

“Eğer bir iş için dişinizi tırnağınıza takıp mücadele ettiyseniz ve yine de başarısız olduysanız başka bir işe girişmenin zamanı gelmiş demektir.”