ABD Seçimlerine Giden Yolda: Seçim Sisteminin Derinlemesine Analizi

ABD seçim sistemi, Avrupa ve Türkiye gibi ülkelerden farklı yapısıyla hem karmaşık hem de stratejik bir süreç sunar. 5 Kasım’da gerçekleşecek seçimler yalnızca ABD’nin değil, tüm dünyanın gözlerinin çevrileceği önemli bir dönemeçtir. Ancak ABD seçim sisteminin temelinde yatan yapı, doğrudan değil, dolaylı yolla bir başkan belirlenmesine dayanır.

ABD Seçim Sistemi: Electoral College (Seçim Koleji) ve Oy Dağılımı

ABD seçim sistemi, başkanın doğrudan halk oylarıyla seçilmesini değil, Electoral College(Seçim Koleji) adı verilen dolaylı bir mekanizmayı temel alır. Bu sistemde her eyalet, nüfusu oranında belirlenen seçici üyelerle (electors) temsil edilir. Toplamda 538 seçici üye vardır ve başkan olabilmek için bir adayın 270 oy kazanması gerekmektedir. Seçmenler, eyaletlerinde başkan adayını destekleyen seçicilere oy verirler. Bu özellik, ABD’yi Türkiye ve Avrupa’daki doğrudan başkanlık seçimlerinden ayıran temel unsurdur.

Seçici Üye Dağılımı Nasıl Belirlenir?

1. Eyalet Temsil Sayısı: Her eyaletin seçici üye sayısı, Kongre’deki temsilci sayısına dayanır. Örneğin, yüksek nüfuslu Kaliforniya’nın 55 seçici üyesi varken, düşük nüfuslu Vermont’un sadece 3 seçici üyesi vardır.
   
2. Winner-Takes-All Sistemi: Çoğu eyalette, en çok oy alan aday o eyaletteki tüm seçici oyları kazanır. Ancak Nebraska ve Maine eyaletlerinde oylar nispi olarak dağıtılır. Bu “Winner-Takes-All” sistemi, bazı eyaletlerin seçim sonucunu belirleyebilme gücünü artırır ve ABD’de “swing state” ya da “kritik eyaletler” adı verilen eyaletlerin ortaya çıkmasına yol açar.

Seçime Katılım Oranları ve Katılımı Etkileyen Faktörler

ABD’de seçimlere katılım oranı, birçok demokratik ülkeye göre düşüktür. Başkanlık seçimlerinde katılım oranı ortalama olarak %55-60 aralığındadır, ara seçimlerde ise bu oran daha da düşebilmektedir. Katılım oranını etkileyen bazı ana unsurlar şunlardır:

• Seçmen Kayıt Sistemi: ABD’de seçmenlerin oy kullanabilmeleri için önceden kayıt yaptırmaları gerekmektedir. Bu kayıt zorunluluğu, katılım oranının düşük kalmasında etkili bir faktördür.
• Seçim Günü Tatil Olmaması: ABD seçim günü hafta içi yapılır. Çalışan seçmenler için bu durum, oy kullanmayı zorlaştıran bir etmen olabilir.
• Posta Yoluyla Oy Kullanma: Özellikle son yıllarda posta yoluyla oy kullanma seçeneği yaygınlaşmıştır. Bu, katılım oranını artırmakla birlikte oyların sayılma süresini uzatarak seçim sonucunun gecikmesine neden olabilir.

Kritik Eyaletler

ABD seçimlerinde, seçimin sonucunu belirleme gücüne sahip “swing state” olarak bilinen kritik eyaletler önemli bir rol oynar. 2024 seçimlerinde yine bu eyaletlerin sonuca doğrudan etki etmesi beklenmektedir.

Bu seçimde öne çıkan kritik eyaletler ve özellikleri şu şekilde özetlenebilir:

• Pennsylvania: 20 seçici oya sahip olan bu eyalet, her iki parti için de sıkı bir rekabetin yaşandığı bir eyalettir. İşçi sınıfının yoğunluğu ve kırsal kesimin dağılımı, adayların bu eyaletteki mesajlarını doğrudan etkiler.

• Michigan: ABD’nin sanayi geçmişiyle öne çıkan bu eyaleti, ekonomik meselelere odaklanan bir kampanyanın merkezi haline gelmiştir. Farklı demografik yapısı, seçimlerin sonucunu etkileyebilir.

• Wisconsin: 10 seçici oyla, tarihsel olarak Demokratlar için güçlü bir dayanak olarak bilinse de son yıllarda her iki parti arasında dalgalanmaktadır.

• Florida: 29 seçici oy ile ABD’nin en büyük eyaletlerinden biridir ve etnik çeşitliliği nedeniyle sonuçları tahmin edilmesi zor hale getirir. Florida, seçimin kaderini belirleyen en önemli eyaletlerden biridir.

• Arizona: Latin kökenli nüfusun etkisiyle giderek Demokratlara yönelen Arizona, Cumhuriyetçiler için kritik bir bölge olarak ön plana çıkmaktadır.

• Georgia: Geleneksel olarak Cumhuriyetçilerin güçlü olduğu bu eyalet, son seçimlerde dengelerin değişmesiyle iki partinin de hedefinde.

Başkan Ne Zaman ve Nasıl İlan Edilecek?

Seçim günü olan 5 Kasım’ın ardından oy sayım işlemleri başlar. Özellikle posta yoluyla kullanılan oylar sayılırken eyaletlerde sürecin uzaması beklenebilir. Seçim sonuçlarının resmi olarak ilan edilmesi genellikle seçim gününü izleyen birkaç gün içinde tamamlanır. Seçici üyeler ise Aralık ayının ikinci Pazartesi günü toplanarak oylarını verir ve başkanı resmen seçerler. Bu oylamanın sonucu, 6 Ocak’ta Kongre tarafından onaylanır ve başkan resmen belirlenmiş olur.

ABD’nin Seçim Koleji sistemi, ABD’nin federal sistemi ve eyaletlere dayalı yönetim anlayışının bir yansımasıdır. Dünyanın dört bir yanından ilgiyle takip edilen ABD seçimleri, bu karmaşık yapısıyla strateji, oy dağılımı ve kritik eyaletlerdeki ufak değişimlerin dahi sonuçları belirleyebildiği, derin bir demokratik süreç olarak karşımıza çıkmaktadır.

Çok teşekkürler.

Melis Özyurt